Compost is stabiel, zo ook de verkoopcijfers - digestaat doet het minder goed
Hoewel 2021 op zijn minst 'uitzonderlijk' te noemen is, bleef de afzet van compost wel stabiel tegenover de voorbije jaren. De afzet van digestaat kende vorig jaar dan weer een daling. Hoe dat komt, lees je hier.
COMPOST
Trend 1: Stabiele afzet compost
In 2021 bedroeg de totale afzet van compost +/- 460.000 ton. Dit ligt in dezelfde lijn als in 2020. Een beperkte fluctuatie in afzet is normaal, omdat de stock op het einde van het jaar erg verschillend kan zijn. Soms is er amper stock en andere jaren liggen de opslagplaatsen al behoorlijk vol.
Hieronder vind je de evolutie van de voorbije jaren terug:
Trend 2: Afzet van compost in de groenvoorziening groeit opnieuw
De groenvoorziening is al jaar en dag een belangrijke afzetmarkt voor de compost in Vlaanderen. Het was 30 jaar geleden dan ook een bewuste keuze van Vlaco en de compostproducenten om de concurrentie met dierlijke mest niet aan te gaan. Na een duidelijke daling van het compostgebruik in de groenvoorziening in 2019, zet de stijging van de afgelopen jaren zich opnieuw door.
In 2020 werd bijna 48.000 ton rechtstreeks aan particulieren verkocht. In 2021 was dit maar ongeveer 35.000 ton. De totale stijging van de compostafzet is dus vooral te danken aan een toenemende verkoop aan tuinaannemers en (in minderde mate) aan openbare groendiensten.
Trend 3: Valorisatie van de waarde van compost als veenvervanging
Dat compost een duurzame veenvervanger is, blijkt al vele jaren uit onderzoek.
In maart 2021 verscheen een themanummer van Vlacovaria om deze onderzoeken in de kijker zetten.
Ook de eigen Vlaco-potgrond is hier getuige van. We merken de laatste jaren een toenemende interesse vanuit de potgrondsector in groencompost. Compost stond ook in de schijnwerpers op het ‘Symposium Growing Media 2021’ (georganiseerd door ILVO). Vlaco was partner tijdens dit event en reikte er awards uit voor onderzoek dat het gebruik van compost in substraten bevordert.
Compost voor gebruik in potgrond moet aan specifieke eisen voldoen (zo laag mogelijke EC en pH, heel uitgerijpt, …). Compostproducenten die leveren bij potgrondfabrikanten moeten zorgen dat ze hieraan tegemoetkomen. Dit moet zich natuurlijk ook in de prijs vertalen. De producenten zijn deze stappen momenteel volop aan het zetten.
In 2021 zagen we de afzet van compost naar potgrondfabrikanten alvast stijgen tot bijna 80.000 ton (of 17% van de afzet) tegenover ongeveer 65.000 ton (of 14% van de afzet) het jaar voordien.
De komende jaren zal Vlaco hierrond ook actief werken onder andere in het kader van het CMARTLIFE project.
Trend 4: Minder compost verlaat Vlaanderen
Een laatste trend die we graag even aanhalen is een daling van de export van compost in 2021: ongeveer 50.000 ton compost (11%) verliet Vlaanderen in 2021. Dit is een trend die we kunnen toejuichen, want onze Vlaamse bodems varen wel bij een lokale duurzame bodemverbeteraar zoals compost. Lokaal gebruik van compost is dus zeker een pluspunt. Al moeten we dit wel relativeren. De export van compost gebeurt meestal niet over verre afstanden. Bovendien is voor composteerders aan de grens van Nederland en Frankrijk ook afzet net over de grens als lokale afzet te beschouwen.
We merken dat compost ook gegeerd is bij buitenlandse potgrondfabrikanten. Zowel vanuit Frankrijk als Nederland is er vraag naar Vlaamse kwaliteitscompost voor substraatproducten.
DIGESTAAT
Trend 1: Minder digestaat afgezet in 2021
Er is ongeveer 100.000 ton minder digestaat afgezet in 2021 dan in 2020. Dit valt te verklaren door een aantal bedrijven die niet actief waren of op lagere capaciteit werkten.
Uit bovenstaande grafiek blijkt dat er opvallend minder concentraat is afgezet. Dit heeft met proceswijzigingen bij een grote producent te maken, maar we merken ook dat de afzet van concentraat niet evident is. Dit is dan weer te wijten aan het wettelijk statuut.
Concentraat wordt namelijk niet als kunstmeststof beschouwd, maar als dierlijke mest of andere mest (afhankelijk van de input). Nochtans zijn concentraten gekenmerkt door een hoge nutriëntbeschikbaarheid die vergelijkbaar is met minerale meststoffen. Dit onderstreept het belang van het Renure (REcovered Nitrogen from manURE)-verhaal . Vlaco werkt eraan mee om hier een oplossing voor te vinden.
Trend 2: In 2021 is minder digestaat op Vlaamse grond toegepast
In 2021 is iets meer dan 700.000 ton digestaat (of 54% van de afzet) op Vlaamse landbouwgrond afgezet. Dit is een duidelijke daling tegenover 2020. Toen bedroeg de afzet op Vlaamse landbouwgrond bijna 870.000 ton (62% van de afzet). Zo draagt de vergistingssector nog meer bij tot mestverwerking. Het is vooral dunne fractie digestaat en effluent dat op Vlaamse bodem terechtkomt. Deze producten hebben een interessante N/P-verhouding. De N-behoefte van de gewassen kan zo bijna volledig met organische producten ingevuld worden. Wat in tijden van dure minerale meststoffen heel interessant is.
Trend 3: Er komt amper koolstof op Vlaamse bodems via digestaat
De digestaatproducten die veel organische stof bevatten zijn dikke fractie digestaat en gedroogd digestaat. Deze producten worden ofwel rechtstreeks geëxporteerd of via verdere verwerking geëxporteerd. Een kleine 6.000 ton van de 350.000 ton dikke fractie en gedroogd digestaat is op Vlaamse bodems terecht gekomen.
Ook hier merken we vanuit de organische meststoffenproducenten en vanuit de loonwerkers toenemende interesse om enerzijds gedroogd digestaat in organische meststoffen of bodemverbeteraars te verwerken en anderzijds machines te ontwikkelen om gedroogd digestaat gemakkelijk(er) te kunnen uitstrooien. Hopelijk breekt dit de komende jaren verder door.
